De EK-finalist die jarenlang voor 20 euro per week in een klooster woonde

De strijd om de Europese titel nadert zijn climax, nu zondag op Wembley de finale tussen Italië en Engeland wacht. Voetbalzone lichtte tijdens EURO 2020 spelers uit op wie je moest letten óf die een bijzonder verhaal hebben. Met in de veertiende en voorlaatste aflevering aandacht voor Jorginho, die Italië afgelopen dinsdag met de beslissende strafschop tegen Spanje naar de finale van het EK schoot. Het allerhoogste podium van het Europese voetbal vormt een beloning voor de volharding van de 29-jarige middenvelder, die zijn eerste jaren in Italië doorbracht in een klooster.

Door Chris Meijer

Na de gemiste strafschop van Álvaro Morata sjokte Jorginho met de bal in de hand naar de stip, onder het oog van zestigduizend mensen en velen die niet durfden te kijken. Toen de bal eenmaal op elf meter lag, volgde na een klein hupje een ferme aanloop. Alsof hij de bal snoeihard zou gaan trappen. Gretig dook Unai Simon naar de linkerhoek, maar Jorginho maakte vlak voor hij de bal raakte nog een hupje. Met uiterste beheersing schoof hij het leer in de linkerhoek, waarmee hij Italië een finaleplaats bezorgde. “Als de scheidsrechter fluit, haal ik diep adem en focus ik me puur op de keeper en de penalty. Het geeft me vertrouwen. Als de bal erin gaat, volgt opluchting”, zei Jorginho, met 35 van de totaal 41 rake strafschoppen in zijn carrière een ware penaltyspecialist. “De fans hebben geen invloed op me, dat motiveert juist. Ik probeer alles om me heen te vergeten en focus me op hetgeen waar ik op getraind heb.”

Alles om hem heen vergeten en focussen: dat is precies wat Jorge Luiz Frello Filho zo ver gebracht heeft. Zijn wieg stond in Imbituba, een kustplaats in het zuiden van Brazilië. Het voetbal werd bij Jorginho door zijn moeder met de paplepel ingegoten. “Mijn vader wordt altijd boos als ik dit in interviews vertel. Normaal gesproken erf je dit soort dingen van je vader, maar hij kon vrij slecht voetballen. Mijn moeder was getalenteerd en mijn vader heeft me op andere manieren geholpen”, vertelde Jorginho in een interview met de Daily Mail. Maria Tereza Freitas was een talentvol amateurvoetbalster. “Mijn vader bereidde me mentaal voor en sprak veel over wat ik kon verwachten van een voetbalcarrière en hoe moeilijk dat kon zijn. Hij heeft veel offers gemaakt, probeerde clubs of stages voor me te regelen. Mijn moeder nam me mee naar het strand om te trainen en was heel hard voor me als ik fouten maakte, ook toen ik nog erg jong was.”

Jorginho begon al op vierjarige leeftijd in clubverband te voetballen. Eigenlijk was zes jaar de minimale leeftijd voor Peixe, maar zijn vader haalde de trainer van de lokale club van Imbituba over om hem toch al twee jaar eerder aan te nemen. “Mijn vader kreeg eerst een afwijzing te horen, maar bleef volhouden. ‘Je begrijpt het niet. Je moet hem aannemen. Ik kan het niet meer aan, ik heb geen rust meer thuis. Alsjeblieft, neem hem aan’, zei mijn vader. De trainer stemde uiteindelijk in, onder de voorwaarde dat mijn vader bij iedere training aanwezig was voor het geval er wat gebeurde”, zei Jorginho op de officiële website van Chelsea. Zijn talent viel tien jaar later voor het eerst echt op, toen hij de kans kreeg om aan te sluiten bij een voetbalacademie in Brusque.

“Ik heb daar twee jaar gezeten en dit was de moeilijkste tijd uit mijn leven”, vertelde Jorginho over de tijd in Brusque, dat bijna tweehonderd kilometer ten noorden van Imbituba ligt. “We trainden altijd ’s ochtends en gingen ’s middags naar school. Ik zag dat een aantal jongens vanuit die academie de overstap naar Italië maakten, dus ik zag het als een kans en kon dat niet laten glippen. Maar de plek was niet best. Soms aten we drie dagen achter elkaar hetzelfde. In de winter kwam er geen warm water uit de douches. Mijn moeder kwam me op een dag bezoeken en zei nadat ze die vreselijke, vieze plek gezien had: ‘Oké, je gaat nu met me mee. Pak je spullen en we gaan’. Maar mensen kunnen zich aanpassen aan bepaalde situaties. Ik leefde in die situatie en het was s***, maar ik was daar gewend aan geraakt. Ik zei tegen mijn moeder dat dit een kans was en dat ik die niet wilde opgeven omdat de toilet vies was. ‘Als je me dwingt om te vertrekken en ik daardoor geen voetballer word, zal ik je dat voor eeuwig kwalijk nemen’, zei ik. Mijn moeder is huilend vertrokken.”

Jorginho kreeg uiteindelijk gelijk, want de eigenaar van de academie in Brusque had contacten in het Italiaanse Verona. “Het was een geweldige kans. Ik was vijftien en dacht nog niet aan de risico’s die ik liep, ik leefde mijn droom. Daarom dacht ik er geen twee keer over na om naar de andere kant van de wereld te gaan en die man volledig te vertrouwen. Wat kon er gebeuren?”, blikte de middenvelder terug op zijn verhuizing naar Italië. De eigenaar van de academie in Brusque zocht contact met Riccardo Prisciantelli, destijds sportief directeur van Hellas Verona. “Ik weet het nog als de dag van gister”, vertelde Prisciantelli aan Italy24. “Hij bood jonge spelers aan, die hij naar Europa wilde brengen. Ik zei hem dat de club nul budget had.”

Samen met zes andere spelers werd Jorginho ondergebracht in een klooster, op een steenworp afstand van de Arena van Verona. De jeugdspelers van Hellas Verona deelden een kleine kamer en kregen ieder twintig euro per week. “Toen ik aankwam, voelde ik in eerste instantie het geluk van een nieuwe plek. Maar ik realiseerde me snel dat het niet zou uitpakken zoals beloofd was. We begonnen met zeven jongens in één kamer, al veranderde dat toen er iemand terugging naar Brazilië. Maar anderhalf jaar lang sliep ik met vijf andere jongens op één kamer en kreeg ik twintig euro per week. Het ontbijt, de lunch en het avondeten werden geregeld en er was ook iemand die onze kamer schoonmaakte. Die twintig euro had ik iedere week nodig voor persoonlijke dingen, dus dat gebruikte ik altijd op dezelfde manier.”

“Ik zal nooit vergeten wat ik met dat geld deed. Ik gebruikte vijf euro aan beltegoed om berichten te kunnen sturen. Met zes euro kocht ik een kaart waarmee ik een uur naar Brazilië kon bellen. Nadat ik berichten en belletjes naar mijn ouders en mijn zus had betaald, had ik nog negen euro over. Met twee of drie euro kocht ik dingen als shampoo, deodorant en tandpasta en dan probeerde ik vier of vijf euro te besparen om in het weekend naar een internetcafé te gaan. Dan kon ik chatten met mijn vrienden”, vervolgde Jorginho. “Ik probeerde mijn minuten op te sparen, zodat ik het maximale eruit kon halen. Het was heel belangrijk voor me, want ik voelde me zo dicht bij hen allemaal. Ik moest een hele week wachten voordat ik mijn vrienden in Brazilië kon spreken, omdat ik mijn beltegoed gebruikte om contact te houden met mijn familie.”

Het moment dat Jorginho de stap naar het eerste elftal kon maken, was niet de makkelijkste in de clubgeschiedenis van Hellas Verona. De club speelde op het derde niveau van het Italiaanse voetbal en had vrijwel geen geld, zeker niet om Braziliaanse spelers vast te leggen. Jorginho had het voordeel dat hij via zijn overgrootvader ook een Italiaans paspoort kon krijgen. Toen hij eenmaal op het trainingsveld bij het eerste elftal kwam, ontfermde Rafael Pinheiro zich over hem. De Braziliaanse doelman begreep niets van de situatie van de toen zeventienjarige Jorginho. “Hij kwam na de training naar me toe om naar mijn situatie te vragen. Ik vertelde hem mijn verhaal en hij werd gek. Het kon niet goed zijn dat ik voor twintig euro per week volledig in mijn eentje apart van mijn familie leefde.”

Pinheiro, tegenwoordig in dienst van Spezia, eiste dat er wat aan de leefomstandigheden van Jorginho zou worden gedaan. De felle reactie van Pinheiro deed Jorginho beseffen dat hij jarenlang was uitgebuit. “Voor mij was het klaar met het voetbal. Ik heb huilend mijn moeder gebeld en gezegd dat ik het voetbal wilde opgeven om terug te keren naar Brazilië. ‘Mam, jij en papa hebben altijd gezegd dat het voetballeven hard is en dat er vreselijke mensen rondlopen, die je niet kan vertrouwen en niet in je wereld wil hebben’, zei ik. Ik wilde bij mijn vrienden zijn, ik had het gevoel dat ik niemand meer kon vertrouwen. Maar mijn moeder zei: ‘Je komt niet terug. Als je terugkomt, moet je een andere plek zoeken om te wonen. Want bij mij kom je er niet in. Je hebt al zoveel meegemaakt, hebt in deze situatie geleefd: dagen hetzelfde gegeten, gedoucht zonder warm water. Wil je dan nu opgeven vanwege geld? Je traint met het eerste elftal, ik laat je niet opgeven’. We hebben een uur gepraat en ze weigerde simpelweg om me terug te laten komen naar Brazilië. Ik moet mijn ouders bedanken, want ze hebben een belangrijke rol gespeeld in mijn carrière.”

Jorginho kreeg in die tijd steun van Pinheiro en sportief directeur Prisciantelli. “Ik had niet altijd geld, maar ik probeerde de jongen twintig of vijftig euro te geven als dat kon. Dat was de enige manier om te zorgen dat hij ook kon studeren om Italiaans te leren. Ik heb voor hem dingen gekocht zodat hij een kleine gym kon opzetten. Daar kwam hij ’s ochtends vroeg trainen, totdat we hem dwongen om weg te gaan”, vertelde Prisciantelli. Het was Maurizio Sarri die Jorginho tijdens zijn korte dienstverband van slechts vijf wedstrijden bij het eerste elftal haalde. “Sarri vroeg om iemand vanuit de jeugdopleiding. Hij zag Jorginho en werd verliefd op hem, daarom wilde hij hem later ook bij Napoli en Chelsea. Maar zonder contract was iedere training een risico. Als hij geblesseerd raakte, zouden we in de problemen komen. Ik heb mijn carrière op het spel gezet om hem een kans te geven.”

Het zou niet lang duren voor Jorginho zou doorbreken in de hoofdmacht van Hellas Verona. Na een huurperiode bij AC Sambonifacese, veroverde hij onder trainer Andrea Mandorlini in het seizoen 2011/12 een basisplaats in de hoofdmacht. “De eerste keer dat ik hem zag, was hij een hele tengere jongen. Maar door het werk dat hij deed en de offers die hij bracht, is hij naast een man ook een geweldige speler geworden”, zei Mandorlini in gesprek met Goal. “Hij was voorbestemd voor dit succes. Ik heb altijd geloofd dat hij een topspeler zou worden. Er is kritiek op hem geweest, maar dat vind ik oneerlijk. Misschien is hij geen flitsende speler, alleen is hij wel heel belangrijk door de eenvoud van zijn spel. Jorginho kan met iedere speler spelen, is intelligent en nederig en kan zich aanpassen aan ieder systeem. Toen hij Verona verliet voor Napoli was ik geïrriteerd, want ik wilde hem behouden. Maar ik gaf hem een Louis Vuitton-koffer en vertelde hem dat hij die nodig had om de wereld over te reizen met zijn voetbalkwaliteiten.”

Na twee seizoenen in de Serie B en een halfjaar in de Serie A te hebben gespeeld, maakte Jorginho de overstap naar Napoli. Daar groeide hij pas na anderhalf jaar uit tot vaste waarde, niet geheel verrassend nadat Sarri Rafael Benítez opvolgde als trainer. Sarri nam Jorginho in de zomer van 2018 voor 57 miljoen euro mee naar Chelsea en had hem een jaar later het liefst ook naar Juventus gehaald. “Hij is een verfijnde speler. Dat is waarom hij vaak onbegrepen is”, zei Sarri afgelopen week tegenover Sportitalia. Onder Sarri groeide Jorginho uit tot international voor Italië, dat Brazilië voor was door hem al uit te nodigen voor jeugdinterlands. “Hij doet alles zo eenvoudig lijken. Dat is zijn grootsheid. Toen ik naar Chelsea ging, hebben we hem voor de neus van Manchester City weggekaapt. Aanvankelijk vonden supporters en journalisten hem moeilijk te begrijpen. Maar nu wordt hij gewaardeerd. Hij heeft ook de aanvoerdersband van Chelsea gedragen."

De kans dat Sarri Jorginho naar zijn nieuwe club Lazio kan halen, is inmiddels uitgesloten. Na het vertrek van Sarri en de komst van Frank Lampard was de middenvelder niet altijd verzekerd van een basisplaats, maar dat is volledig veranderd sinds Thomas Tuchel het roer heeft overgenomen. Jorginho zorgt in het elftal van Tuchel samen met N’Golo Kanté voor de balans op het middenveld. Eerder deze zomer kon hij na de Coppa Italia en de Europa League ook de Champions League aan zijn palmares toevoegen. Mogelijk volgt komende zondag de derde grote titel, als de EK-finale gewonnen wordt van Engeland. Als dat het geval is, wordt Jorginho als het aan Sarri ligt ook de winnaar van de Ballon d’Or. “Als hij het EK wint, is hij een kandidaat voor de Ballon d'Or.”

Aflevering 1: Het dilemma van de man die zijn gokkende opa ooit 125.000 pond bezorgde
Aflevering 2: De erfgenaam van de ‘clown met de joggingsbroek’ die zich spiegelt aan Van der Sar
Aflevering 3: ‘Koziolek’ kan 1,5 jaar na autocrash Nederlander uit de boeken spelen op het EK
Aflevering 4: De straatjongen die vanaf het zevende niveau de Premier League en EK haalde
Aflevering 5: Italië heeft eigen Jurriën-Timber-scenario door opvallend besluit Mancini
Aflevering 6: Oranje-opponent kijkt ogen uit: 'Dat zijn alleen al drie geweldige spelers'
Aflevering 7: Tiener van zeventig miljoen nieuwe blikvanger van Sporting en Portugal
Aflevering 8: Ruzies, masturbatievideo en Deadpool: de ‘Russische Mario Balotelli’
Aflevering 9: Oranje gewaarschuwd voor nieuwe Peter Crouch: ‘Ik ben niet de slimste’
Aflevering 10: Het project van Bielsa: van grijze muis in de Championship tot EK-revelatie
Aflevering 11: Macedonische uitblinker plaatst ‘uniek hoogtepunt’ in Amsterdam boven het EK
Aflevering 12: Parttime ijsjesverkoper Léo Dubois ‘verdwaald’ tussen Franse wereldsterren
Aflevering 13: Wembley maakt zich op voor komst ‘Bambi’, de Duitse diamant van 38 miljoen
Aflevering 14: De Spaans international die zijn doorbraak combineerde met het studentenleven
Aflevering 15: De EK-revelatie van ’30 tot 50 miljoen’ voor wie Feyenoord op de tribune zat