De club die na 19 jaar en 3 faillissementen terugkeerde in de Serie A

In de schaduw van voetbaltempels, miljardenballen en megalomane overnames leven er clubs in de marge. Waar de liefhebber nog het hof gemaakt wordt met historie, karakter en oprechte romantiek. Voor de rubriek Cultclubs leest Voetbalzone voor uit de sprookjesboeken van de voetbalbibliotheek. In deze editie: Venezia FC, de Italiaanse club op het water die even vaak kopje onder ging als het weer boven kwam drijven.

Door Kevin van Buuren

Als een vloedgolf raast er een kabaal over de kanalen van Venetië. De gewoonlijk zo vredige waterwegen worden op 27 mei 2021 opgeschud door de naschokken van een aardverschuiving in het voetbal. Enkele uren eerder werd door Venezia FC en AS Citadella gestreden om promotie naar de Serie A. De eerste ontmoeting won Venezia met 0-1. Tijdens deel twee staat Citadella na zeventig minuten met 1-0 voor, wanneer Mattia Aramu een rode kaart krijgt. Na 23 minuten lang met de rug tegen de muur te staan, brengt spits Riccardo Bocalon de verlossing. Hij maakt zijn eerste en laatste goal van het seizoen, waarmee de Venetianen na 19 jaar weer terugkeren in de Serie A. De ploeg vaart vervolgens feestend Venetië door.

Het tij keren, keren en keren
Het is het zoveelste hoofdstuk in een opvallend verhaal. De clubgeschiedenis van Venezia kent evenveel ups en downs als het tij van de Adriatische zee waar de stad aan grenst. Zes jaar eerder wordt de club nog failliet verklaard. Dat was maar liefst de derde keer dat de vereniging van Venetië kopje onder ging. Van dat noodlot werd het de eerste keer nog behoed, toen in 1987 ondernemer Maurizio Zamparini het toenmalige Calcio Venezia kocht. Tachtig jaar eerder werd het opgericht onder de naam Venezia Foot Ball Club. Die naam veranderde vijf keer, waaronder in het toentertijd politiek verantwoorde Associazione Fascista Calcio Venezia, van 1934 tot 1945. Onder die naam wint de vereniging zelfs haar eerste en enige prijs: de Coppa Italia in 1941.

Wanneer Zamparini in 1987 instapt, speelt Venezia in de Serie C2. Op het vierde niveau van Italië is de club geen hoogvlieger. Dat jaar eindigt het vijfde. Zamparini heeft echter maar een doel: de stadsclub terugkrijgen in de serie A, waar het in 1967 voor het laatst acteerde. Al moet hij hemel en aarde bewegen. Of beter gezegd: water en aarde. De voorzitter neemt namelijk een rigoureus besluit: Venezia zal fuseren met aartsrivaal AC Mestre, de club op het vasteland. Venezia speelde tot dat moment in groen-zwart, dat mengt Zamparini met het oranje-zwart van Mestre. Zijn nieuwe club Calcio VeneziaMestre valt meteen op met een oranje-zwart-groen tenue. Arancioneroverde.

Echter komt de geldschieter ook zijn woord na. In 1988 promoveert zijn ploeg naar de serie C1. Drie seizoenen later wordt de serie B bereikt. En uiteindelijk, in 1998, keert Associazione Calcio Venezia – wat dan opnieuw de naam is – na 31 jaar terug op het hoogste niveau. De vreugde is groot in de lagunestad, maar onder het wateroppervlak broeide opnieuw onrust. Venezia handhaaft zich één seizoen met een knappe elfde plek en na de degradatie van 2000 herpakt het zich het jaar erop met een nieuwe promotie. In 2002 degradeert de club helaas weer, waarna Zamparini de Lagunari verkoopt. Als het bronwater van de zee gaat het vanaf dan bergafwaarts met Venezia.

Een nieuw begin
Zamparini koopt Palermo, kersvers kampioen van de serie C. Opnieuw heeft hij hetzelfde doel: de club naar de Serie A leiden. Tot overmaat van ramp besluit hij te vissen in een bekende vijver. Twaalf spelers én de manager van Venezia worden verleid tot een overstap naar Palermo. De club kan de klap in de komende jaren niet opvangen. In 2005 eindigt het 21e in de Serie B. Door een faillietverklaring wacht echter niet de serie C, maar zelfs de serie D. Gelukkig wordt Società Sportiva Calcio Venezia na een doorstart direct kampioen in die competitie. De hoop keert terug.

Alhoewel, niet voor lang. Na drie seizoenen op het derde niveau wordt SSC Venezia in 2009 opnieuw failliet verklaard. Alsof het steeds afgaat in een videospel moet de club almaar opnieuw beginnen met opbouwen. De beurt is ditmaal aan Foot Ball Club Unione Venezia. Die vereniging belandt in 2014 weer in de Serie C. Het eindigt dertiende in 2015, alleen wordt het voor de derde keer in tien jaar failliet verklaard. Wéér terug naar de Serie D. Wanneer de namen opraken, nemen Amerikaanse investeerders de boel over. Een kampioenschap volgt meteen voor Venezia FC. Vervolgens zet het bestuur een Italiaanse legende langs de lijn: Filippo Inzaghi, als speler goed voor 370 Serie A-wedstrijden met 156 goals, neemt het roer over. Ook in de serie C volgt direct het kampioenschap. En na vier pogingen – intussen is Inzaghi weer vertrokken en neemt Amerikaan Duncan Niederauer in 2019 het voorzitterschap op zich – volgt de legendarische promotiewedstrijd tegen Citadella.

Tijdens die periode, waarin de club drie keer promoveert in zes seizoenen tijd, volgt ook weer internationale allure. Voor voetballers in Nederland is Venetië niet langer slechts een vakantieoord, het is een carrièrestap. Na zijn succesvolle periode bij Feyenoord, waar Ridgeciano Haps in 2017/18 de nationale Supercup en het bekertoernooi wint, zoekt hij in 2021 naar een nieuwe club. Uiteindelijk komt de linksback terecht bij Venezia. Daar wordt Haps tijdens een winstpartij tegen Torino de eerste Surinamer (daarvoor speelt hij zijn interlands) die scoort in de Serie A. Helaas kan hij niet voorkomen dat Venezia na één seizoen weer degradeert. Ondanks dat Haps een vaste waarde is in de Serie A-jaargang, wordt de verdediger halverwege 2022/23 verhuurd aan Genoa. Ook zijn voormalige rivaal Ajax levert een speler af in La Serenissima. In augustus 2022 kiest jeugdspeler Jay Enem voor een avontuur in Italië boven aansluiting bij Jong Ajax. Wegens gebrek aan speelminuten wordt de Nederlander echter verhuurd aan Vis Pesaro, voordat hij weer een kans krijgt bij de sprookjesclub uit Venetië.

Spelend in het eigen Stadio Pier Luigi Penzo. Dit stadion, gelegen op een eiland, kent niet meer zijn hoogtijdagen waar er meer dan 20.000 mensen plaatsnamen. In 1970 doorstond het de kracht van een tornado, waarna de capaciteit sterk daalde. De promotie van 1998 leverde een upgrade op naar ruim 13.000 plekken, maar sinds de donkere jaren van de club huisvest het vandaag de dag niet meer dan 7.500 bezoekers. Ook de vloed van Venezia is weer gaan liggen. Alhoewel de club eindelijk weer in evenwichtig vaarwater verkeert, degradeerde het in 2022 direct weer uit de Serie A. Een nieuw tij lijkt met zijn geschiedenis een kwestie van tijd voor de club. Het is alleen de vraag welke kant het op zal keren.