Chaos bij nieuwe club Armenteros: ‘Het kon niet slechter beginnen’

BENEVENTO - "We hebben geen Gonzalo Higuaín of Paulo Dybala, maar onze spelers hebben net zoveel passie. Misschien nog wel meer", zei Oreste Vigorito op 9 juni 2017. Het was een historische dag voor Benevento, dat zojuist voor het eerst gepromoveerd was naar de Serie A. Een jaar eerder speelde de Zuid-Italiaanse club nog op het derde niveau. Een klein wonder, dus. Maar de droom heeft inmiddels meer weg van een nachtmerrie.

Door Dominic Mostert

Het in 1929 opgerichte Benevento is meerdere malen kopje onder gegaan en opnieuw opgericht. In 2005 besloten twee lokale zakenlieden, de gebroeders Vigorito, om de failliete vierdedivisionist overeind te helpen. De club werkte zich in rap tempo op: in 2008 speelden de Heksen alweer in de derde divisie en in 2016 volgde promotie naar de Serie B. Daarin werd Benevento vijfde en in de play-offs werd achtereenvolgens Spezia, Perugia en Carpi uitgeschakeld. Een onverwachte en sprookjesachtige promotie was het gevolg. Voor het eerst in de 88-jarige clubgeschiedenis mocht de geel-rode provincieclub zich bewijzen op het hoogste podium in Italië.

Spil in het succes was Marco Baroni, een voetbalnomade die tussen 2011 en 2013 eindelijk zijn draai vond als jeugdtrainer van Juventus. Voor het eerst bleef Baroni langer dan een jaar bij een club en vervolgens stond hij voor de groep van Virtus Lanciano, Pescara en Novara. Vanaf het seizoen 2016/17 zwaaide Baroni de scepter in Benevento. Hij implementeerde een aanvallend 4-2-3-1-systeem en het succes volgde vanzelf. "Jaren riepen ze dat de heks vervloekt was en dat we niet konden promoveren. Wij hebben de vloek verbroken", jubelde de trainer na de promotie. "We hebben zo goed gehandeld bij het kiezen van onze trainer", vulde clubvoorzitter Vigorito aan bij Sky Italia. "Hij is fantastisch. Zijn cv sprak voor zich en hij heeft het ook laten zien op het veld. Onze trainer is en blijft Baroni. Geen twijfel mogelijk."

Die twijfel ontstond gaandeweg het debuutseizoen in de Serie A alsnog. Benevento bleef maar verliezen en op 23 oktober viel het doek voor Baroni, die werd vervangen door de onervaren Roberto De Zerbi (38). Veel verschil heeft het nog niet gemaakt. Onder Baroni verloor Benevento de eerste negen wedstrijden; onder De Zerbi werden de drie daaropvolgende duels verloren. De teller staat inmiddels dus op twaalf nederlagen en daarmee nadert Benevento een troosteloos record. Als de hekkensluiter zondag thuis verliest van Sassuolo, dan draait men de slechtste seizoensstart ooit van een club in de grote vijf competities. Momenteel deelt Benevento die twijfelachtige eer met het Manchester United van 1930/31.

Een grote verrassing is de horrorstart niet. Italiaanse analisten voorspelden voorafgaand het seizoen massaal dat Benevento rond Kerstmis al min of meer gedegradeerd zou zijn. Om het noodlot te ontlopen, moet de club uit Campania minstens als zeventiende eindigen. Benevento heeft bewezen dat veel mogelijk is, maar de eerste maanden geven weinig aanleiding om te geloven in een comeback. De cijfers: 5 doelpunten, 31 tegendoelpunten, 0 punten. Fabio Ceravolo, vorig seizoen de grote man met 21 competitietreffers, werd op de slotdag van de zomerse transferperiode weggekaapt door Parma. Een goede vervanger voor de spits kwam er niet. Samuel Armenteros, voor circa twee miljoen euro overgekomen van Heracles Almelo, stond pas tweemaal in de basis en wacht nog op zijn eerste doelpunt.

Armenteros was niet de enige spits voor wie Benevento de portemonnee trok. Voor een bedrag van zes miljoen euro werd Pietro Iemmello de duurste clubaankoop ooit, maar de van Sassuolo overgekomen aanvaller scoorde nog maar één keer. In totaal haalde Benevento liefst achttien nieuwelingen, terwijl van twaalf spelers afscheid werd genomen. Een deel van de nieuwkomers wordt gehuurd. In de meest recente competitiewedstrijd, de 2-1 nederlaag tegen Juventus, waren vijf van de elf basisspelers huurlingen. Benevento wist dat handhaving hoogst onzeker was en wilde voorkomen dat het over een jaar met te veel dure spelerscontracten terugkeert naar de Serie B.

In september zette een dopingtest het seizoen van Benevento nog verder op zijn kop. Fabio Lucioni, nota bene de aanvoerder, werd na de competitiewedstrijd tegen Torino (1-0 nederlaag) betrapt op het gebruik van anabole steroïden en hangt een schorsing van één tot vier jaar boven het hoofd. Hij beweert altijd de adviezen van de clubarts gevolgd te hebben. Volgens voorzitter Vigorito ligt de verklaring bij een crème die Lucioni gebruikte bij het behandelen van een wond. "Je kunt niet spreken van doping. De clubarts heeft hem een crème voorgeschreven die ook bij de apotheek te halen is. Je moet je afvragen of er echt een fout is begaan. We hebben het over een jongen die zich gewoon aan een voorschrift heeft gehouden."

De opeenstapeling van leed bij Benevento doet Alessio Sundas pijn. Althans, dat liet de Toscaanse zakenman anderhalve week geleden doorschemeren in de Italiaanse pers. Sundas uitte publiekelijk zijn wens om Benevento over te nemen en flink te spenderen in de winterse transferperiode, om de club weer op de rails te krijgen. "De promotie van Benevento was een historische gebeurtenis en een belangrijke dag voor het Zuid-Italiaanse voetbal. Het was een bevestiging dat je met een goed doordacht project op het punt kan komen dat je kunt voetballen tegen de grote namen. Daar verdient de clubleiding een compliment voor. Maar er zijn nu grootschalige investeringen nodig. Het niveau wordt steeds hoger."

"Het seizoen had niet slechter kunnen beginnen. De toewijding van de spelers staat niet ter discussie, maar we lijden pijnlijke nederlagen. Met aankopen in de winter kunnen we denken aan herstel. Wij zijn klaar om dat te gaan doen", maakte Sundas duidelijk. Benevento reageerde met een statement: de club is niet te koop. "We hebben nooit de intentie geuit om Benevento van de hand te doen. We vinden het dubieus dat deze interesse publiekelijk wordt bekendgemaakt. Vigorito vindt de media-aandacht enorm destabiliserend en ziet het nut van een gesprek niet in, want hij heeft geen intentie om de club te verkopen." Sundas, eerder al gelinkt aan het overnemen van Fiorentina en Genoa, lijkt dus weer naast het net te vissen.

Vigorito is niet gek, al lijkt het soms van wel. De 63-jarige preses vergaarde een vermogen in het zakenleven en heeft diploma's rechten en wijsbegeerte op zak. Hij is een pionier op het gebied van windenergie, maar zijn bedrijven hebben ook vertakkingen in de hotelbranche, elektronica en boekenhandel. Zelf is Vigorito hoofdredacteur van de online krant Ottopagine. Maar vorige week kwam hij in het nieuws omdat hij de teleurstellende resultaten van Benevento toeschreef aan hekserij. "De schuld ligt bij de kwaadaardige invloeden van zij die altijd verbonden zijn geweest aan deze stad: heksen. Ja, echt waar. Ik ben bijgelovig. Maar één ding is zeker: we zullen in de Serie A blijven omdat we nooit opgeven."

Benevento staat bekend als 'stad van de heksen', vanwege de legende dat hekserij daar in de middeleeuwen veel voorkwam. Het verhaal gaat dat burgers 's nachts bezems of zout voor hun deur plaatsten, omdat de heksen gedwongen zouden zijn om de bezemharen of het aantal zoutkorrels te tellen voordat ze binnen konden komen. Op dat moment was de zon alweer opgekomen. Je kunt je afvragen of Benevento het lot niet een beetje tart: het logo van de club is immers een heks op een bezemsteel. Als het niet lukt om de heksen te verdrijven, blijft de vraag staan wat Benevento moet, of kán doen om het tij te keren.

De club ervaart net als Carpi en Frosinone in voorgaande seizoenen dat de stap naar het hoogste niveau soms simpelweg te groot is. Mede-promovendi SPAL en Hellas Verona hebben het ook zwaar in de eerste maanden. De ontwikkelingen leidden ertoe dat voorzitter Aurelio De Laurentiis van Napoli ervoor pleitte om de Serie A in te krimpen tot achttien of zelfs zestien ploegen. Collega Vigorito van Benevento denkt dat het probleem ligt bij de verdeling van televisiegelden, die is gebaseerd op de populariteit en de geschiedenis van de clubs. "Deze oneerlijke verdeling maakt het veel makkelijker om een voetbalclub te hebben in een van de grote steden", zei hij onlangs. "Er ontstaan verschillende standaarden binnen een competitie. We moeten de kanker niet bestrijden door een been te amputeren."

De discussie over televisiegelden is niet nieuw in Italië. Volgens het meest recente rapport van Deloitte over voetbalfinanciën in Europa waren Italiaanse clubs in het seizoen 2015/16 opnieuw het meest afhankelijk van televisiegelden in de Europese topcompetities. 61 procent van de totale omzet, ofwel 1,19 miljard van de 1,92 miljard euro, was afkomstig van televisiegelden. In Engeland (53 procent), Spanje (51 procent), Frankrijk (44 procent) en Duitsland (34 procent) was dat aandeel aanzienlijk kleiner. Clubs uit die landen vergaren relatief meer inkomsten uit commerciële activiteiten of wedstrijdrecettes.

Zenders Sky Italia en Mediaset betalen samen 943 miljoen euro per seizoen om de wedstrijdbeelden de Italiaanse huiskamers in te brengen. Veertig procent daarvan wordt gelijk verdeeld over de clubs: dat komt neer op zo'n 18,9 miljoen per club. De populariteit van clubs in Italië bepaalt waar 30 procent van het geld naartoe gaat. Voor 25 procent wordt dan gekeken naar indicatoren als het aantal leden, toeschouwers en verkochte seizoenkaarten; de overige 5 procent wordt uitgekeerd op basis van het aantal inwoners van de gebieden waar de clubs vandaan komen. De resterende 30 procent wordt toegekend door te kijken naar historische prestaties van clubs. Van dat gedeelte ziet Benevento dus nagenoeg niets. Dan is er nog 300 miljoen euro uit buitenlandse televisiegelden. Daarvan wordt 40 procent eerlijk verdeeld (6 miljoen per club); de overige 60 procent wordt verdeeld over de top tien van de Serie A.

Het beklag van Benevento is dus niet uit de lucht gegrepen. In 2016 was het verschil tussen Juventus (123 miljoen euro) en Carpi (25,2 miljoen) bijna 100 miljoen euro. Het lijkt voor Italiaanse clubs een stuk moeilijker om aan te haken dan in bijvoorbeeld Engeland, waar de televisiegelden veel gelijker worden verdeeld. Promovendi Brighton & Hove Albion, Huddersfield Town en Newcastle United staan daar na elf wedstrijden allemaal bij de bovenste elf. Benevento heeft ondertussen (opnieuw) een wonder nodig. Paniekaankopen in januari, met een nieuwe eigenaar of niet, zullen waarschijnlijk niet genoeg zijn. Mocht er een oplossing worden gevonden in Italië, dan lijkt die voor Benevento te laat te komen.