AZ kruist degens met voormalig Ajacied: ‘Hij zou nu niet misstaan bij Ajax’

Het heeft er alle schijn van dat Stanislav Lobotka donderdagavond tijdens het Europa League-duel tussen AZ en Napoli na zes jaar terugkeert op de Nederlandse velden. De nu 26-jarige middenvelder maakte in het seizoen 2013/14 niet voldoende indruk bij Ajax om na een huurperiode definitief te worden overgenomen van AS Trencín. De teleurstelling in Amsterdam vormde een motor om vervolgens via FC Nordsjaelland en Celta de Vigo bij Napoli terecht te komen. Hoe de ‘kalme, stille, introverte en een beetje verlegen’ Lobotka na zijn jaar bij Ajax in zijn geboortestad de weg naar de top van het Europese voetbal plaveide, proberen voormalig ploeggenoten Lesly de Sa, Elton Acolatse en Trencín-performance coach Gideon van der Wee uit te leggen aan Voetbalzone.

Door Chris Meijer & Thijs Verhaar

Het moet ergens in het najaar van 2013 geweest zijn. Plaats van handeling is trainingscomplex De Toekomst, een oefensessie van Jong Ajax om precies te zijn. De bal valt precies tussen De Sa en Lobotka, met 1,72 meter toevallig allebei exact even groot. De Sa buldert het uit van het lachen als hij terugdenkt aan het moment. “Ik dacht: weet je, ik duw hem even aan de kant. Ik was geen grote jongen, maar wel groter dan hij. Maar toen ik dat probeerde, merkte ik dat hij wel een sterke jongen was.” De Sa leert Lobotka in die tijd kennen als een ‘kalme, stille, introverte en een beetje verlegen’ jongen, die wel goed kon voetballen en zich op het veld de kaas niet van het brood liet eten. “Als ik heel eerlijk ben: op dat moment dacht ik niet dat hij het eerste bij Ajax zou halen. Hij was nieuw, moest wennen aan het systeem en begreep niet zo goed wat de trainer van hem wilde. Ik kon zien dat hij kon voetballen, hij was niet ondermaats. Maar ik had niet verwacht dat hij nu bij Napoli zou spelen. Hij heeft me echt positief verrast.”

Het oog van Van der Wee was een aantal maanden eerder direct gevallen op Stano, zoals hij hem liefkozend en trots noemt. Toen de veertigjarige Noord-Hollander in mei 2013 in dienst trad bij Trencín als performance coach, had de kleine, wat smalle middenvelder op achttienjarige leeftijd net zijn doorbraak in het eerste elftal van de Slowaakse club beleefd. Het was geen toeval dat Lobotka, die dan al de ‘Xavi van Trencín’ wordt genoemd, na zijn stormachtige ontwikkeling in Amsterdam terechtkwam. Door eigenaar Tscheu La Ling bestonden er warme banden tussen Ajax en Trencín en Lobotka werkte in 2011 al een stage af op De Toekomst. Twee jaar na die proefperiode besloot Ajax de proef op de som te nemen en werd Lobotka met een optie tot koop gehuurd van Trencín, met de bedoeling om hem voornamelijk in het beloftenteam te laten spelen. Dennis Bergkamp sprak op de website van Ajax van een ‘jonge jongen met al een hele volwassen manier van spelen’, die ‘heel makkelijk aan de bal is en eigenlijk geen bal verliest’.

“Ik had wel het gevoel dat hij bij Ajax zou kunnen slagen. Met de kwaliteiten die hij toen al had, had hij het best kunnen redden. Ik merk wel dat het altijd even aanpassen is als Slowaakse jongens naar het buitenland gaan. Dat was op die leeftijd misschien lastig voor hem. Hij was nog niet goed in de Engelse taal, hij maakte in interviews bepaalde kleine foutjes. Dan voel je je ook niet honderd procent op je gemak in eerste instantie”, blikt Van der Wee terug op de stap naar Ajax. Ondanks dat Lobotka de taal nog niet helemaal beheerste, gaf hij zijn eerste interview met Ajax TV meteen in het Engels. “A big club in Holland. This is… Euh. My sen I was a small boy. But now is reality”, zei hij op voorzichtige, zachte toon. Sen is het Slowaakse woord voor droom en Lobotka gebruikte dat omdat hij simpelweg niet op het Engelse dream kwam. Het eerste interview van Lobotka buiten de landsgrenzen is zijn eigen leven gaan leiden in Slowakije en heeft Trencín zelfs doen besluiten om de jeugdopleiding de This Is My Sen Academy te noemen, als eerbetoon aan Lobotka.

Zijn sen zou echter uiteindelijk geen werkelijkheid worden in Amsterdam. Lobotka speelde in het eerste seizoen van Jong Ajax in de Keuken Kampioen Divisie dertig wedstrijden en alleen Mickey van de Hart, Tobias Sana, Bas Kuipers en Kenny Tete maakten die jaargang meer minuten. De Slowaak vormde in het elftal van trainer Alfons Groenendijk voor de winterstop doorgaans een middenveld met Riechedly Bazoer en Eyong Enoh, terwijl na het vertrek van laatstgenoemde Lucas Andersen, Branco van den Boomen en Abdel Malek El Hasnaoui afwisselend de partners waren van Lobotka. Hij slaagde er in Jong Ajax echter klaarblijkelijk niet in om een kans bij het eerste - waar Daley Blind, Thulani Serero, Davy Klaassen, Lasse Schöne, Christian Poulsen en Lerin Duarte dat seizoen op het middenveld speelden - af te dwingen. Eén keer nam toenmalig trainer Frank de Boer op in de wedstrijdselectie voor een officiële wedstrijd, in de TOTO KNVB Beker tegen de amateurs van ASWH.

Lobotka moest die dag in de Johan Cruijff ArenA negentig minuten toekijken vanaf de reservebank, evenals lotgenoot Acolatse. De inmiddels 25-jarige vleugelaanvaller, tegenwoordig in dienst van het Israëlische Hapoel Beër Sheva, zat tegen ASWH ook voor het eerst bij de wedstrijdselectie. “Helaas mochten we toen allebei niet invallen in dat bekerduel en jammer genoeg hebben we uiteindelijk allebei geen nieuwe kansen gekregen, terwijl we dat stiekem wel hadden verwacht en zeker gehoopt”, vertelt Acolatse. “Ik zag toen al wel dat hij veel kwaliteiten had, dat wist iedereen ook wel bij Ajax. Hij was heel technisch, goed aan de bal en kon spelers goed vrij zetten. Het was gewoon heel makkelijk voetballen met hem. Ik ben dan ook niet verrast dat hij na zijn vertrek bij Ajax alsnog bij veel mooie clubs gespeeld heeft. Soms heb je een omweg nodig om je doel te bereiken.”

Ondanks dat Lobotka best een goede indruk maakte bij Ajax, werd de optie tot koop in de huurovereenkomst niet gelicht. Ajax vond het bedrag dat aan die afspraak hing te hoog en onderhandelde nog met Trencín over een eventueel lagere transfersom, maar beide partijen kwamen er niet uit. Lobotka maakte misschien enigszins gedesillusioneerd de gang terug naar Trencín, getuige het feit dat hij een aantal jaar later zou beweren dat het hem ‘verbaasde’ hoe de mensen hem bij Celta de Vigo opvingen, omdat dit bij Ajax volgens hem niet het geval was geweest. “In Nederland worden buitenlandse jongens altijd wel goed opgevangen, er wordt altijd gezorgd dat ze het naar hun zin hebben en niet buitengesloten voelen. Het was niet heel raar om hem goed wegwijs te maken en te helpen”, zegt De Sa juist over hoe Lobotka werd opgevangen bij Jong Ajax. “Hij heeft een heel mooi traject doorlopen en zichzelf ontwikkeld, dat is mooi om te zien. Stapsgewijs heeft hij naar de top kunnen komen, daar moet je karakter en doorzettingsvermogen voor hebben. Dat hebben de Slowaken vaak wel, ze hebben het vermogen om terug te kunnen vechten. Of hij de teamgenoot bij Ajax is die me qua ontwikkeling het meest verbaasd heeft? Ja, nu je het zo zegt... Eigenlijk wel. Hij is klein van stuk, maar kan voetballen en is sterk. Dus ik denk dat hij nu niet zou misstaan bij Ajax.”

Het vertrek bij Ajax mag dan afgaande op zijn latere uitspraken voor wat desillusie hebben gezorgd bij Lobotka, maar daar merkte Van der Wee in ieder geval niets van toen hij in de zomer van 2014 terugkeerde naar Trencín. “Maar hij kwam ook thuis, hè”, knikt Van der Wee. Lobotka is geboren en getogen in Trencín en misschien wel de beroemdste zoon van de kleine in het westen van Slowakije gelegen stad. “Hij pakte het gelijk weer op en had totaal geen moeite ermee. Ik heb niks aan hem gemerkt, hij was in dat opzicht echt een professional. Eigenlijk was hij direct alweer heel scherp. Ik denk dat hij in Amsterdam veel geleerd heeft. Ze zijn bij Ajax goed met hem bezig geweest en dat was wel te merken, hij werd direct vaste basisspeler en maakte heel zwaar het verschil. Voor ons is het fantastisch als je een speler als Lobotka terug krijgt, hij was absoluut een aanwinst.”

“Je kon hem gewoon aanspelen met een man in zijn rug, het wegdraaien van hem was fantastisch. Daarna pakt hij een paar meter voorwaarts en speelt hij de bal naar de juiste kleur. Of hij ging de combinatie aan, ontving de bal terug en bewoog door naar voren toe. Hij was niet te grijpen, zelfs met volle druk van de tegenstander kon je hem inspelen. Ik weet nog dat de trainer dat ook gewoon tegen de andere spelers zei: ‘Speel hem maar in, hij weet er wel raad mee’”, gaat Van der Wee verder. De performance coach - wat inhoudt dat hij als assistent-trainer de filosofie van AS Trencín bewaakt, de oren en ogen van Ling in Slowakije is, individueel met spelers traint en tegenstanders analyseert - vertelt dat er na de terugkeer van Lobotka nadrukkelijk gewerkt werd aan het bijschaven van zijn al bestaande kwaliteiten. Het betekende dat Van der Wee op de trainingen met een vel papier stond om de voorwaartse acties van Lobotka te turven. Tegen het einde van het seizoen had hij de voor- en achterkant van het papier nodig om de voorwaartse acties te kunnen bijhouden.

“Dat ging hij ook leuk vinden, dat zag je terug. Er zaten op een gegeven moment trainingen tussen dat hij alleen maar voorwaarts probeerde, zelfs als hij in een onmogelijke positie werd aangespeeld. Je moet maar eens op hem letten, hij is dat constant aan het doen. Hij loopt in de wedstrijden op één tempo, maar als de bal dichtbij is, versnelt hij met een speciale actie.” Met de Dick van Toorn-methode werd Lobotka in hetzelfde seizoen nóg sterker gemaakt. “Er zijn alleen machines om het onderste deel van je lichaam sterker te maken: enkels, benen, core. Hij komt tot je oksel, maar is zó sterk aan de bal”, lacht Van der Wee. En hoe was het na zijn thuiskomst gesteld met zijn kalmte en verlegenheid? Van der Wee haalt de schouders op. “Hij heeft ook humor, je kan zeker met hem lachen. Maar als het over voetbal gaat, kan hij heel serieus en rustig zijn. Zo kalm is hij ook aan de bal. In Amsterdam werd het misschien als bescheiden ervaren, maar hij is niet snel onder de indruk.”

Het duurde slechts een jaar voor Lobotka voor de tweede keer uitvloog. Na met Trencín de dubbel te hebben gewonnen en in het seizoen erna nog voorronde Champions League te hebben gespeeld, stond het Deense FC Nordsjaelland op de stoep in Slowakije. Voor een half miljoen euro werd de pijler onder het kampioensteam van Trencín weggehaald. “De filosofie van de club is om spelers op te leiden en zodra ze een goede stap kunnen maken, laten we ze gaan. Dat is mooi voor de club én de speler, je ziet waar het Stanislav heeft gebracht. Als je eerst naar Nederland gaat en het lukt daar niet, is Denemarken de juiste stap op dat moment. Hij heeft zich verder kunnen ontwikkelen, wedstrijden kunnen spelen op het hoogste niveau van Denemarken en vanuit daar zie je dat het hem enorm geholpen heeft richting een volgende stap. Soms is het belangrijk dat je niet een te grote, maar een juiste stap maakt.”

Na twee jaar in Denemarken en tweënhalf jaar bij het Spaanse Celta de Vigo kwam Lobotka in januari van dit jaar bij Napoli terecht, nadat hij in de periode hiervoor al werd gelinkt aan onder meer Tottenham Hotspur en Paris Saint-Germain. “Dat hij bij Napoli terecht zou komen, had ik niet direct verwacht. Het zou mooi zijn als ik dat had aangevoeld, maar ik was toen ook pas net begonnen bij Trencín en wist nog niet wat er voor moois zou gebeuren. Uit die lichting zijn ook Matus Bero (tegenwoordig spelend bij Vitesse, red.), Leon Bailey (tegenwoordig spelend bij Bayer Leverkusen, red.) en Wesley (tegenwoordig spelend bij Aston Villa, red.) gekomen.” Trainer Gennaro Gattuso kiest dit seizoen in de Serie A doorgaans voor een middenveld dat bestaat uit Diego Demme, Fabian Ruiz en Piotr Zielinski, maar gunt Lobotka vooralsnog wél speeltijd in de Europa League. De 24-voudig Slowaaks international kwam tot dusver in alle groepswedstrijden in actie.

Het lijkt dan ook aannemelijk dat Lobotka speelminuten krijgt tegen AZ, waarmee hij voor het eerst sinds zijn vertrek bij Ajax terugkeert op de Nederlandse velden. Van der Wee, die in Trencín in hetzelfde complex woont als waar Lobotka nog altijd een appartement heeft, zal hem in aanloop naar het duel in het AFAS Stadion nog wel even een berichtje sturen. “We hebben nog wel contact, ik heb Stano laatst nog gefeliciteerd met zijn kleine en zijn eigen verjaardag. Voor de eerste wedstrijd tegen AZ in Napels had ik hem ook een berichtje gestuurd, hij weet dat het mijn oude club is. Volgende week zal ik hem weer een berichtje sturen. Ik zou het leuk vinden als hij weer speelt. Want ik heb met die jongens van AZ samengewerkt in de jeugd, dus ik vind het leuk om hen tegen elkaar te zien spelen. Hij heeft geen navraag gedaan naar AZ, nee. Ik ben natuurlijk al een tijdje weg, al werkt mijn broer bij AZ op kantoor.” Met een lach besluit Van der Wee: “Als hij wat zou willen weten, mag hij altijd bellen. Maar ik weet niet of ik hem zou helpen, want ik ben AZ-fan.”