‘Als Messi of Ronaldo ontbreekt op een WK, zou de wereld wel weten waarom’

“Ik wil geen oude koeien uit de sloot halen (wat een rare uitdrukking is dat eigenlijk), maar waarom precies doet Ada Hegerberg niet mee bij Noorwegen? Als Lionel Messi of Cristiano Ronaldo ontbreekt op een WK, zou de wereld zeker weten waarom”, vroeg North Carolina Courage-middenveldster en 231-voudig Amerikaans international Heather O’Reilly zich, en velen met haar, begin deze maand openlijk af op Twitter. De Noorse voetbalbond had net bekendgemaakt welke speelsters het land gaan vertegenwoordigen op het vrouwen-WK, dat vrijdag van start gaat in Frankrijk, en Ada Hegerberg was een van de grote afwezigen. De winnares van de allereerste Ballon d’Or voor vrouwen speelde in 2017 haar laatste interland en liet sindsdien uit principiële overwegingen verstek gaan bij de Noorse nationale ploeg.

Door Robin Bruggeman

Wie de statistieken van Hegerberg erbij pakt, zou niet verwachten dat de aanvalster pas 23 jaar oud is. In 66 interlands voor haar land kwam ze tot 38 doelpunten, terwijl ze op clubniveau nog indrukwekkendere cijfers kan overleggen. De Noorse maakte op vijftienjarige leeftijd haar professionele debuut bij Kolbotn en belandde vervolgens via Stabaek en het Duitse Turbine Potsdam bij Olympique Lyon, de absolute grootmacht in het vrouwenvoetbal. In 208 competitiewedstrijden namens haar vier verschillende werkgevers staat de teller op een onwaarschijnlijke 211 doelpunten en met 44 goals in 46 wedstrijden in de Europese clubtoernooien loopt ze op dat gebied ook bijna een-op-een. Hegerberg werd de afgelopen vijf seizoenen kampioen van Frankrijk met Lyon en won ook de afgelopen vier edities van de Women’s Champions League met les Fenottes. Onlangs maakte zij nog een einde aan de dromen van Lieke Martens en consorten door een hattrick te produceren in de uiteindelijk met 4-1 gewonnen finale tegen Barcelona, waarmee Lyon de eerste vrouwenclub werd die het toernooi vier keer op rij wist te winnen.

Op clubniveau verloopt alles voor Hegerberg al jaren op rolletjes, maar hetzelfde kan niet gezegd worden over haar interlandcarrière. Haar loopbaan in het rood van haar land begon nog veelbelovend toen zij op vijftienjarige leeftijd met Noorwegen Onder-19 de finale van het EK bereikte. De aanvalster debuteerde op dezelfde leeftijd ook bij het ‘grote’ Noorwegen en Hegerberg wist voor het eerste de ogen van de wereld op zich gericht toen zij tijdens EURO 2013 scoorde in de kwartfinales tegen Spanje. Noorwegen eindigde dat toernooi op een tweede plek en niets leek een glorieuze interlandloopbaan in de weg te staan voor de jonge spits. In de jaren daarna begon het echter te rommelen: Hegerberg kreeg naar verluidt het gevoel dat zij geen ruimte kreeg om zich te uiten in een team waarin individualistische neigingen niet op prijs werden gesteld. Naar eigen zeggen keerde zij in in de tijd dat ze nog wel gehoor gaf aan de oproepen van de Noorse voetbalbond iedere keer nadat zij voor haar land had gespeeld bij haar club terug met het gevoel ‘dat zij een mindere speelster was geworden’.

EURO 2017
De bom barstte uiteindelijk op het voor Nederland zo glorieus verlopen EK van 2017, toen Noorwegen, normaal gesproken een van de grootmachten in het vrouwenvoetbal, zonder een punt te pakken of een doelpunt te maken op uiterst pijnlijke wijze werd uitgeschakeld in de groepsfase. Hegerberg stormde na de laatste verloren wedstrijd tegen Denemarken in haar eentje de catacomben in en liet niet lang na afloop van het toernooi weten zich tot nader order niet meer beschikbaar te stellen voor de nationale ploeg. Die beslissing deed direct een storm van kritiek oplaaien in haar thuisland en zorgde ook voor veel verwarring onder haar ploeggenoten. Hegerberg werd in Noorwegen uitgemaakt voor een ‘primadonna’, die alleen aan zichzelf denkt en altijd het conflict opzoekt. Hooggeplaatste figuren binnen de Noorse voetbalbond (NFF) brachten bovendien naar buiten dat ze ‘moeilijk was om mee te werken’, ‘te direct was in de manier waarop ze haar ploeggenoten benaderde’ en bepaalde privileges en een speciale behandeling eiste.

Bijna twee jaar na dato heeft de Noorse nog altijd geen openheid van zaken gegeven over de precieze redenen voor haar besluit om niet meer uit te komen voor haar land. Volgens berichten van naasten is zij van mening dat er binnen de NFF geen motivatie en geen geld is om het vrouwenvoetbal naar een hoger plan te brengen. De Noorse bond kwam eind 2017 wel met een wereldwijde primeur door de verdiensten van de mannenploeg en die van het vrouwenteam gelijk te trekken. De mannen deden daarbij afstand van bijna vijf ton aan inkomsten uit commerciële activiteiten, waardoor het bedrag dat de vrouwenploeg ontvangt omhoogging van een kleine drie ton naar ruim zeven ton. Geld bleek echter niet de doorslaggevende factor voor Hegerberg, aangezien de aanvalster achter haar beslissing bleef staan en zij, als misschien wel de beste speelster van de wereld, nog altijd bereid is om haar interlandcarrière op te offeren voor wat zij als een hoger doel beschouwt.

‘Ik was niet eigenwijs of verwaand’
“Als ik begin te praten… zullen er overal dingen opgeblazen worden. Ik ben heel eerlijk geweest tegenover vertegenwoordigers van de nationale ploeg over de dingen die naar mijn mening niet goed genoeg waren, wat mijn ervaringen zijn geweest sinds de jeugd”, sprak zij eerder deze maand tegenover ESPN over haar beslissing. “Ik wilde dat het een relatie tussen mij en hen zou worden, zodat zij iets met mijn feedback konden doen. Het is nooit mijn bedoeling geweest om dat met iedereen te delen. Ik denk eerlijk gezegd ook dat dit de beste manier is om met deze dingen om te gaan, eerlijkheid is de beste manier om vooruit te komen. Ik heb mijn feedback gegeven, het is nu aan hen om er iets mee te doen.” Die feedback is volgens Hegerberg echter nog niet op de juiste manier opgepakt en zij heeft inmiddels bijval gekregen van zus Andrine Hegerberg. De twee jaar oudere middenveldster van Paris Saint-Germain heeft zich eveneens voorlopig afgekeerd van de Noorse nationale ploeg, waardoor de teller voor haar de komende tijd op zeventien interlands blijft staan.

De twee zussen spelen al van jongs af aan samen en zij kregen de sport als dochters van twee voetbalcoaches met de paplepel ingegoten. Het gezin Hegerberg verhuisde negen jaar geleden zelfs speciaal voor de loopbaan van de twee 450 kilometer naar het zuiden, zodat de zussen bij Kolbotn aan hun droom om prof te worden konden beginnen. Ada bleek op jonge leeftijd de meest getalenteerde van de twee en zij liet zich op piepjonge leeftijd ook in de kleedkamer al gelden: “Toen ik vijftien jaar oud was stapte ik gewoon binnen bij het eerste. Ik geloofde in mezelf, maar ik was niet eigenwijs of verwaand. Ik wilde het gewoon zo graag dat ik de speelsters om me heen, die tien jaar ouder waren, vertelde hoe ze moesten spelen en presteren. Ik ben nog steeds van mening dat ik toen wel respectvol was. Het komt misschien als een verrassing voor sommigen, maar ik heb nooit naar mezelf gekeken als iemand van een bepaalde leeftijd. Je bent jong, je wil ergens naartoe en ik denk dat de mensen dan altijd hun mening over je zullen vormen. Zolang je vertrouwen hebt, in je eigen waarden gelooft en goede mensen om je heen hebt zal dat nooit een probleem vormen”, blikte zij eerder dit jaar terug in gesprek met The Independent.

Hegerberg was op jonge leeftijd dus al niet op haar mondje gevallen en zij nam diezelfde instelling in de jaren daarop mee naar de trainingskampen en interlandperiodes van de nationale ploeg. Dat zij, zoals de Noorse bond eerder suggereerde, bepaalde privileges heeft geëist ontkent zij echter stellig: “Ik heb nooit geprobeerd om de basiself te beïnvloeden, of iets anders binnen de groep. Dit is een gevoel dat is gebaseerd op mijn hele ervaring bij de nationale ploeg. Het is niet eens meer aan mij, ik ben doorgegaan met mijn carrière en mijn leven. Ik ben tegenover hen duidelijk geweest over wat ik bedoelde, ik heb niet echt een reden om dat met iemand anders te delen”, was zij stellig tegenover ESPN.

WK
“Ik heb ook altijd respect gehad voor wat de mannelijke voetballers verdienen. Het gat is enorm, maar tegelijkertijd moet je jonge vrouwen en meisjes dezelfde kansen bieden als de mannen. Dat moeten we veranderen. Er zijn voetbalbonden, er zijn clubs en er zijn mannen op hoge posities met de verantwoordelijkheid om te zorgen dat vrouwen op een goede plek terechtkomen. Ik denk, ik voel en ik weet dat we op dat gebied nog een lange weg te gaan hebben. Nadat ik deze beslissing had genomen, was het alsof er een last van mijn schouders was gevallen. Ik heb gedaan wat ik kon om een impact te maken en ik doe mijn best om de zaken te verbeteren. Als dat niet lukt moet je een keuze maken, het leven zit vol moeilijke keuzes. Ik ben duidelijk over wie ik ben en waar ik naartoe wil, uiteindelijk was het een beslissing waar ik vertrouwen in heb.”

In een periode waarin grote namen als Marta, Dzsenifer Marozsán en Lieke Martens zich voorbereiden op het WK, dat tussen 7 juni en 7 juli wordt georganiseerd in Frankrijk, maakt Hegerberg zich na een uiterst succesvol seizoen op clubniveau juist op voor een vakantie. Bondscoach Martin Sjögren heeft de afgelopen maanden nog wel geprobeerd om de zaken te keren, maar moest zich uiteindelijk neerleggen bij de beslissing van de Ballon d’Or-winnares: “We hebben geprobeerd het op te lossen, we hebben met elkaar om de tafel gezeten, maar ze heeft besloten niet te spelen. Als coach moet je je focussen op de speelsters die bij het team willen horen en Ada is daar niet een van. Dat respecteren we en we hebben hard gewerkt met de andere speelsters, ze doen het geweldig. Ada is een grote speelster en het zou natuurlijk geweldig zijn om haar toe te kunnen voegen aan ons team, als ze dat zelf wil. Ik denk er verder niet te veel aan omdat we al onze aandacht moeten richten op de speelsters die hier wel willen zijn. Dat telefoontje zal niet meer komen omdat ze heeft laten weten dat ze niet op het WK wil spelen”, vertelde hij aan de BBC. Voor Hegerberg is de kans om op het WK uit kunnen komen in ieder geval nooit een reden geweest om van haar principes af te wijken: “Dat hoort bij deze keuze. Ik wist dat dit zou gebeuren, maar dat stopt me niet omdat ik er zo in geloof. Ik wil het beste voor de sport, ik wil het beste voor de jeugd, degenen die na ons komen. Dat klinkt als een cliché, maar het is wel de waarheid.”