Ajax treft de discipel van Jürgen Klopp: de trainer die vijf miljoen euro kostte

Na overwinningen op Sporting Portugal (1-5) en Besiktas (2-0) is Borussia Dortmund dinsdagavond de derde tegenstander van Ajax in de groepsfase van de Champions League. Het elftal van de Duitse topclub staat sinds afgelopen zomer onder leiding van Marco Rose, die voor vijf miljoen euro werd weggehaald bij Borussia Mönchengladbach. De discipel van Jürgen Klopp treedt langzaam maar zeker steeds meer in de voetsporen van zijn grote leermeester.

Door Chris Meijer

Eigenlijk was Rose in de zomer van 2002 van plan om Hannover 96 te verruilen voor VfB Lübeck. Leuke stad, dicht bij de zee: de in Hannover na de promotie naar de Bundesliga overbodig geworden linksback (‘ik was een betrouwbare leider, maar ik was geen makkelijke speler om mee om te gaan’) zag zichzelf wel in het noorden van Duitsland aan de Oostzee wonen. Toch besloot hij nog in gesprek te gaan met de trainer van het eveneens geïnteresseerde FSV Mainz 05. Ene Jürgen Klopp, een mid-dertiger die nog geen jaar aan het roer stond bij de club waar hij vrijwel zijn hele spelersloopbaan had doorgebracht. “We spraken af in het hotel van Mainz en na dat gesprek had ik besloten niet naar de zee te gaan”, vertelde Rose in gesprek met the Guardian. “Dat maakt Kloppo speciaal: hij kan je overtuigen van zijn ideeën. Het was voor mij duidelijk dat ik naar Mainz zou gaan.”

Toen Mainz twee jaar later promoveerde naar de Bundesliga, sprak Klopp zijn spelersgroep toe. Enigszins geholpen door de uit vreugde vloeiende drank wees de huidige Liverpool-manager twee spelers aan die ooit zelf trainer zouden worden: Sandro Schwarz en Rose. Klopp zou gelijk krijgen, want Schwarz kreeg uiteindelijk Mainz onder zijn hoede en werkt nu bij Dinamo Moskou. De naam van Rose is echter vele malen sterker verbonden aan Klopp. Niet alleen vanwege hun samenwerking in Mainz, maar ook doordat Rose nu net als zijn oude trainer voor Borussia Dortmund werkt. “Natuurlijk gebruik je sommigen van zijn ideeën, bepaalde dingen die we op de training van Mainz deden. Maar uiteindelijk moet je overtuigd zijn van hetgeen je aan je spelers vertelt, wat je hen laat zien en wat je van ze vraagt. Dus je moet je eigen stijl creëren.”

Rose bouwde zijn trainersloopbaan zorgvuldig op. Na zijn actieve carrière bij Mainz te hebben afgesloten, begon hij daar als assistent-trainer van het tweede elftal. Voor zijn eerste trainersloopbaan keerde Rose in 2012 terug naar huis, naar Leipzig. Rose - de kleinzoon van enkelvoudig Duits international Walter Rose, die het grootste deel van zijn loopbaan doorbracht bij Chemie Leipzig - werd geboren in de stad die toen nog deel uitmaakte van de DDR. “Ik heb een prima jeugd gehad”, zei Rose, die dertien was toen de Berlijnse Muur viel, tegenover Fohlenecho. Hij was zich wel bewust van de zucht naar vrijheid van de volwassenen in het voormalig Oost-Duitsland. “Net als de grote euforie toen de muur viel. Dat draag je wel een tijd met je mee, maar uiteindelijk schoven de werelden in elkaar. We hadden in het oosten een andere levensstandaard, met andere waarden. Ineens leefden mensen samen met verschillende realiteiten.”

Op het moment dat Rose als trainer aan de slag ging bij Lokomotive Leipzig, stond de club er een stuk slechter voor dan toen hij daar als jeugdspeler actief was en doorbrak in het eerste elftal. “Ik kon alleen met mezelf over voetbal praten”, zo omschreef Rose zijn jaar als trainer van Lokomotive Leipzig. Hij eindigde met de voormalig grootmacht uit de DDR verdienstelijk in de middenmoot van de Regionalliga Nordost. Misschien enigszins gedesillusioneerd door de financiële en bestuurlijke problemen die Lokomotive Leipzig in zijn greep hielden vertrok hij al na een jaar, om bij Red Bull Salzburg de Onder-16 onder zijn hoede te nemen. Met Ralf Rangnick, zijn voormalig trainer bij Hannover 96 en destijds sportief directeur bij Red Bull Salzburg, trof Rose een oude bekende in Oostenrijk.

De stap naar Red Bull Salzburg pakte voor Rose uitstekend uit. Er werden op een uiterst vruchtbare bodem voor trainers - onder meer Roger Schmidt (PSV), Oliver Glasner (Eintracht Frankfurt), Adi Hütter (Borussia Mönchengladbach), Niko Kovac (AS Monaco), Peter Hyballa (Türkgücü München), Thomas Letsch (Vitesse) en Jesse Marsch (RB Leipzig) werkten eerder in verschillende functies in Salzburg - andere dingen van Rose gevraagd dan in het seniorenvoetbal. Met onder meer Alexander Zickler en René Maric verzamelde Rose in de jaren in de opleiding van Red Bull Salzburg al zijn huidige staf om zich heen. “Als je slim bent, omring je jezelf met experts. Ik denk dat ik veel van voetbal weet, maar je moet specialisten gebruiken en die mensen hun werk laten doen. Als je denkt dat je zelf alles weet en overal de beste in bent, kom je in de problemen.”

Rose werkte totaal vier jaar in de jeugdopleiding van Red Bull Salzburg, als trainer van de Onder-16 en de Onder-18, voordat hij werd doorgeschoven naar het eerste elftal. Zijn onbetwiste hoogtepunt als jeugdtrainer was het winnen van de Youth League in 2017, de eerste Europese prijs ooit voor een Oostenrijkse club, door af te rekenen met achtereenvolgens Manchester City - met onder meer Phil Foden, Jadon Sancho, Tosin Adarabioyo en Brahim Díaz - Paris Saint-Germain, Atlético Madrid, Barcelona en Benfica. Ook met het eerste elftal van Red Bull Salzburg beleefde Rose buiten twee gewonnen landstitels - voor Red Bull Salzburg de afgelopen jaren eigenlijk een formaliteit - en een Oostenrijkse beker zijn hoogtepunt op het Europese podium, door in het seizoen 2017/18 de halve finale van de Europa League te halen.

Het was een van de aanleidingen voor Borussia Mönchengladbach om Rose naar Duitsland te halen. “We scouten heel intensief en daardoor was Marco al langer bij ons in beeld. Je hebt als sportief directeur bijna nooit de kans om de trainer te halen die je wil hebben. In negentig procent van de gevallen kies je iemand die op de markt is en het best past na de trainer die vertrokken is, maar dat is vrijwel nooit die oplossing die je graag wil hebben. Als Marco niet op de markt was geweest of onze aanbiedingen geweigerd had, was het logisch geweest om verder te gaan met Dieter Hecking”, zei Max Eberl, sportief directeur bij Borussia Mönchengladbach, tegenover Goal. Het bleek een goede keuze: Rose leidde die Fohlen naar de Champions League en loodste de club voor het eerst sinds 1977 naar de knock-outfase.

Toch is het niet waarschijnlijk dat Rose een standbeeld krijgt buiten het Borussia-Park. Zijn besluit om naar Borussia Dortmund te vertrekken, is bij een deel van de supporters niet zo goed gevallen. Bij BVB was Rose eigenlijk de gedroomde definitieve opvolger van Lucien Favre, die halverwege vorig seizoen ontslagen werd en met Edin Terzic aanvankelijk een tijdelijke opvolger kreeg. Borussia Dortmund had Rose al langer in het vizier, omdat zijn filosofie het dichtst bij die van Klopp ligt. Klopp was de laatste trainer die met Borussia Dortmund Bayern München van de landstitel wist te houden. Thomas Tuchel en Favre slaagden daar niet in met een iets meer behoudende filosofie, terwijl Peter Bosz juist iets te veel op de aanval speelde.

De link tussen Klopp en Rose is nooit ver weg: de visie van de huidige trainer van Borussia Dortmund wordt omschreven als Kloppiaans. Rose geldt als een trainer die emotioneel kan zijn aan de zijlijn, tactisch sterk is, goed met de media omgaat en jeugdspelers kan ontwikkelen. “Jürgen heeft ons gevormd, ik heb vooral veel geleerd van zijn omgang met mensen. Misschien zijn er wat parallellen met Jürgen, maar ik heb mijn eigen stijl gevonden. We willen actief zijn aan de bal, veel sprinten. We willen hoge ballen winnen en proberen zo snel mogelijk na het veroveren naar het doel komen. Ons spel moet snel en dynamisch zijn”, sprak Rose in een interview met The Independent. Zijn filosofie omvat eveneens nog enkele aspecten die hij meenam uit zijn jeugd in de DDR. “Teamwork, waarden, enthousiasme om te trainen, structuur: dat soort dingen.”

Met achttien punten uit acht wedstrijden is Borussia Dortmund - één punt minder dan koploper Bayern München - niet slecht aan het seizoen begonnen, al stroomde de ziekenboeg afgelopen tijd vol met maar liefst dertien spelers. Tijdens de met 3-1 gewonnen thuiswedstrijd tegen Mainz kon Rose afgelopen zaterdag weer een beroep doen op Thomas Meunier, Mats Hummels, Emre Can, Gregor Kobel én Erling Braut Haaland. “Erling wilde per se. Hij is nog niet honderd procent en ook nog niet pijnvrij. De komende weken worden uitdagend met Ajax, Bundesliga, DFB Pokal, Bundesliga, weer Ajax, Bundesliga. Dat zijn veel wedstrijden en daarvoor hebben we iedere speler nodig”, zei Rose na afloop van het duel met Mainz, waarin Haaland twee keer scoorde.

Rose zal Haaland komend seizoen keihard nodig hebben om Bayern München voor het eerst in tien jaar van de Duitse landstitel te houden, daar hij in de eerste fase van het seizoen tactisch flexibel moest zijn door de personele problemen in zijn selectie. Mocht Rose er daadwerkelijk in slagen om kampioen te worden met Borussia Dortmund, wordt de gelijkenis met Klopp alleen maar groter. Niet voor niets viel zijn naam al enkele keren in Engeland. “Ik zit nooit thuis met de gedachte: binnen tien jaar wil ik trainer van Manchester United of Liverpool zijn. Natuurlijk heb ik de tijd om daarover na te denken en misschien is het wel interessant om ooit trainer te worden in de Premier League. Maar ik voel me nu heel goed in Duitsland, in de Bundesliga.”