'Ach, Voetbal International moet ook kijkers trekken'

Interview door QASIM HAKIM

ROTTERDAM / SINT PETERSBURG – Henk van Stee (48) is momenteel voor heel even terug in Nederland om de verjaardag van zijn dochter te vieren. Dat was niet mogelijk geweest als de ex-trainer van De Graafschap zijn jawoord had gegeven aan Melbourne Heart. Geen avontuur Down Under, maar wel een uitdaging in het noordwesten van Rusland: Zenit Sint-Petersburg in het post-Advocaat-tijdperk structureel naar de top te brengen. Als directeur opleidingen heeft hij de taak om voortaan het talent uit eigen keuken voor te bereiden op het echte werk, zodat sponsor Gazprom in deze tijd van recessie niet meer rijkelijk met roebels hoeft te gaan smijten.



Bijna tweeënhalf jaar lang belegeren de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog Leningrad. De Russische soldaten, die de nederzetting heldhaftig verdedigen, bezorgen de stad het predicaat Heldenstad van de Sovjet-Unie. In 1991 wordt de naam Sint-Petersburg in ere hersteld, vernoemd naar de beschermheilige van de stad apostel Petrus. Anno 2009 is er nog weinig te zien van de naoorlogse schade, Sankt-Peterboerg is een museum zonder dak. De schoonheid en klasse druipen er vanaf. De dappere strijders van de 21e eeuw heten Andrei Arshavin, Anatoly Tymoschuck en Pavel Pogrebnyak, die onder leiding van Dick Advocaat in 2007 de Moskovitische hegemonie doorbreken en het voetbalgoud van Rusland naar haar tweede metropool brengen. Een jaar later bestormen De Kleine Generaal en zijn manschappen Manchester en Monaco waar de UEFA Cup en de Europese Super Cup worden veroverd en achter één van vele vitrines verdwijnen in Sint Petersburg.

Met name Andrei Arshavin steelt de harten van de voetbalminnende aardbol. Het Wonderkind van Leningrad is een product uit de eigen jeugdopleiding, maar de kleine baltovenaar zou in iedere kweekvijver de grootste belofte zijn. Spelers van dit kaliber zullen ze zelden gaan tegenkomen in de talentenfabriek van Mesjki. Na jarenlange trouwe dienst tovert Arshavin tegenwoordig met de bal in het Emirates Stadium van Arsenal, Tymoschuk en Pogrebnyak verdienen hun brood in het zuiden van Duitsland. Dick Advocaat zelf neemt ondanks zijn ontslag in augustus op eervolle wijze afscheid. Hij wordt door het volk uitgezwaaid als eens held. Het tijdperk van de Hagenaar is definitief de geschiedenisboeken in verdwenen. Zenit kampt nu met flinke naweeën, maar wil een doorstart maken met Henk van Stee. Sinds twee weken loopt de Rotterdammer rond bij de huidige nummer drie van de Russische Premjer Liga. De komende 3,5 jaar bekommert hij zich om de jeugdopleiding.

Tot nu een onderbelicht kindje, maar wil het publiek structureel gaan genieten van een topploeg, dan moet de eigen voetbalschool voorzien worden van nieuwe impulsen. “Ik begin hier op nul”, zegt Van Stee. “Hetzelfde heb ik meegemaakt toen ik arriveerde in Donetsk. Shakhtar had een sterke periode achter de rug omdat er met een hele hoop geld werd gegooid door de eigenaar van de club, Rinat Ahmetov. Alleen het eerste elftal was belangrijk voor hem, de rest liet hij links liggen. Hij zag echter in dat een goed team niet altijd te koop is. Hij is zich toen gaan richten op de jeugdopleiding.’’ Van Stee krijgt in de voormalige Sovjet-republiek de taak om de beste jeugdopleiding van Oost-Europa op te zetten. “De club heeft een multifunctionele accommodatie voor de jeugdspelers gebouwd, vakbekwame trainers aangesteld en haar visie aangepast. Daar plukken ze nu de vruchten van.’’

Van Stee loopt momenteel dus tegen dezelfde problemen aan als tijdens zijn beginperiode in Oekraïne. “De stad is enorm begaan met de club en het voetbal leeft enorm. Bij wedstrijden van het tweede elftal zitten ook gewoon tweeduizend mensen te kijken.’’ Geen gebrek aan passie en harstocht, maar het is aan Van Stee om een cultuuromslag tot stand te brengen. “Ik ben niet voor niets gehaald. De communistische cultuur en het daarbij komende gedachtegoed staan nog altijd fier overeind. De mensen binnen de club durven doorgaans geen beslissingen te nemen. Eén foute beslissing kan leiden tot ontslag, en voordat er een beslissing wordt genomen ben je een paar maanden verder. Alles wordt bepaald door Gazprom, de grote sponsor.’’

Van Stee is er dan ook een voorstander van om in de toekomst meer Nederlandse trainers naar Rusland te halen, met name naar Zenit Sint Petersburg. “Het is de uiteindelijk de bedoeling dat er ieder jaar één tot twee spelers vanuit de jeugd doorstromen naar het eerste elftal”, geeft hij aan. “Er is echter een schrijnend gebrek aan kennis. Ook de benodigde faciliteiten om enige structuur aan te brengen zijn niet aanwezig. Nu loopt een coach met één team de hele jeugdopleiding door. Hij fungeert niet alleen als trainer, maar ook als vaderfiguur. Deze persoon bepaalt alles. Dat is een slechte zaak. De totale trainersstaf werkt niet als een team. De coaches vormen allemaal kleine eilandjes en ze denken alleen maar aan de eigen prestaties omdat daar hun pensioen op is gebaseerd. Met de komst van Nederlandse trainers en de daarbij komende filosofie kan dit proces doorbroken worden.” Van Stee zal naast zijn werkzaamheden bij Zenit ook lezingen gaan geven door het hele land. Hij spreekt echter geen Russisch. “Ik doe alles in het Engels, maar heb een assistent meegenomen met wie ik heb samengewerkt in mijn periode bij Shakhtar Donetsk. Hij fungeert ook als tolk.’’

Guus Hiddink pleitte al eerder voor de komst van Nederlandse trainers naar Rusland. Maakt Van Stee deel uit van het project dat de bondscoach van Rusland samen met Chelsea-eigenaar Roman Abramovich wil opstarten? “Nee, dat heeft er niets mee te maken. Guus opereert vanuit de Russische voetbalbond die in Moskou gevestigd is. Het doel dat Zenit Sint Petersburg voor ogen heeft is er één die op zichzelf staat. Maar het is natuurlijk wel belangrijk dat Nederlandse coaches overal in het land aan de slag gaan. Hiddink en Advocaat hebben hier al goed werk verricht. De Nederlandse voetbalschool is van een erg hoog niveau. Dat is ook een compliment aan de KNVB. Rusland heef enorm veel potentie, logisch als je bijna 150 miljoen inwoners hebt. Het niveau van de Premjer Liga is hoger dan dat van de Eredivisie. Met staatshoofd Dmitri Medvedev aan de macht beschikt het land over een sterke regering die ook wilt investeren in het voetbal.’’



Na een dikke maand te hebben onderhandeld besluit Van Stee opnieuw het avontuur te zoeken in de voormalige Sovjet-Unie. “Ik was al rond met Melbourne Heart, maar de voorwaarde was dat mijn gezin er mee zou instemmen”, zegt de voormalig coach van De Graafschap. “Nu kan ik mijn vrouw, zoon en dochter opzoeken. Dat had niet gekund als ik in Australië had gezeten. Daarom wilden ze niet dat ik naar Melbourne zou gaan. Er is toch een verschil tussen drie uur in het vliegtuig zitten of bijna een hele dag.” In januari van dit jaar kreeg Van Stee zijn ontslag als hoofdtrainer in Doetinchem. “Er kwam een wisseling van de wacht binnen het bestuur en de supporters werden onrustig door de slechte resultaten. Daar ben ik uiteindelijk de dupe van geworden. Na mijn congé waren er vier clubs die interesse toonden. Zowel voor het hoofdtrainerschap als een leidinggevende functie binnen de jeugdopleiding.”

Johan Derksen en Hans Kraay jr. kunnen niet begrijpen dat Van Stee telkens weer een nieuwe werkgever heeft weten te vinden. Dat verkondigden ze in het programma Voetbal International vlak na de aanstelling van Van Stee bij Zenit Sint-Petersburg. De hoofdrolspeler zelf haalt zijn schouders op. “Ik moet er om lachen", zegt hij. "Ach, zij moeten ook kijkers trekken. Het is altijd goed dat je naam wordt genoemd in dergel